En Hayırlı Azık: Takva | Kalp Zinetleri 2 | Halis Hoca (Ebu Hanzala)

3016

Takva nedir?

Takva Arapça Ve-ka-a kökünden gelir. Takvadan kastedilen asıl mana 'korunma'dır.

Istılahî/şer'i manası ise kulun, Allah'ın azabından korunmasıdır. Taatlerde takva ile 'ihlas' kastedilir. Masiyette takva ile de terk ve sakınma kastedilir. Takva kişinin, Allah'tan uzaklaştıran her şeyden sakınmasıdır.

Takvanın tanımı hakkında cumhur ulema şöyle demişlerdir: 'Takva, emredileni yapmak nehyedilenden de sakınmaktır.'

Kişi, ancak emredilen taatleri yapmak ve nehyedilen masiyetlerden kaçınmakla Allah'ın azabından korunabilir. Yani, takvalı olabilir. Bunları yapan da muttaki olarak isimlendirilmiştir.

Bazı alimler de şöyle söylemişler: 'Bu (korunma) esasen, her Müslümanda olması gereken bir şeydir. Dolayısıyla özel bir derece değildir...'

Halbuki Kur'an-ı Kerim'i incelediğimizde takvanın teşvik edilen ve övülen özel bir derece olduğunu görmekteyiz. Zira müminler de gayretleri ve Allah'a (cc) yakınlıkları ölçüsünde farklı isimlerle vasıflandırılmışlardır:

"Sonra kitabı, kullarımız arasından seçtiklerimize verdik. Onlardan (insanlardan) kimi kendisine zulmeder, kimi ortadadır, kimi de Allah'ın izniyle hayırlarda öne geçmek için yarışır. İşte büyük fazilet budur." (35/Fatır, 32)

- Hayırda öncü/önde olanlar,

- Orta yollu olanlar (muktesid olanlar),

- Nefislerine zulmedenler.

Takva, tüm bunların üzerinde bir derecedir, denilmiştir. Bunun daha üstün derecesi 'vera'dır ki o da 'korkudan ya da saygıdan dolayı mümkün olduğunca sakınmaktır.' Korunmak ve sakınmak birbirine yakın manalar taşır ve her ikisi de organlarla gerçekleştirilir. Nasıl ki Allah korkusu ve sevgisi kalbe ait bir amel/iş ise, sakınmak ve korunmak da bedenin organlarıyla ortaya konan bir ameldir.

Takva; sakıncası olmayan bir şeyi, belki sakıncası ortaya çıkabilir korkusuyla terketmektir. Buna işaret eden ve Tirmizi'nin rivayet ettiği hadis-i şerifte Rasûlullah (sav) şöyle buyurur:

"Kendisi için zararlı olabilir korkusuyla içinde haram bulunmayan şeyleri terk etmedikçe kişi muttakilerden olamaz."

Takva ile ilgili bir başka tanım da şöyledir: Denmiştir ki: 'Takva; kişinin sürekli muteyakkız, yani uyanık olması halidir. Allah'a ulaştıracak yol ve vesileler hususunda kalbin uyanık olmasıdır. Allah'ın rıza ve hoşnutluğuna ulaştıracak yollarda karşılaşılması muhtemel engeller ve afetler karşısında uyanık olmak ve bunları Allah'ın inayetiyle kayıpsız atlatmaktır.' İşte bu da takva olarak isimlendirilmiştir.

Bu tanımı yapanlar Ömer ile Ubey b. Ka'b (r.a)uma arasında geçen şu diyaloğu delil olarak getirirler.

"Ömer:

- Takva nedir, ey Ubey?, diye sorar.

Ubey b. Ka'b:

- Sen hiç dikenli bir yolda yürüdün mü?'

- 'Evet',

Ubey:

- 'Peki o sırada ne yaptın?'

Ömer:

- Dikenlerden korunmak için paçalarımı sıvadım,

Ubey b. Ka'b:

- İşte takva budur!" der.

Yani paçalar sıvanmış, bakışlar dikkatli, şuur uyanık ve muteyakkız bir hal... Dikkat edildiyse naklettiğimiz tanımlar birbirinden farklı anlamlar ihtiva etmektedir.

Takva, Müslümanın her daim Rabbinin beraberliğini hissetmesidir

Takvayı oluşturan duygular:

1. Allah sevgisi

2. Allah korkusu

3. Allah'tan (rahmetinden...) ümitvar olmak.

Takva ile ilgili bazı ayetler:

"(Ey müminler! Ahiret için) azık edinin. Bilin ki azığın en hayırlısı takvadır." (2/Bakara, 197)

"Ey Adem oğulları! Size ayıp yerlerinizi örtecek giysi, süslenecek elbise yarattık. Takva elbisesi... İşte o daha hayırlıdır." (7/A'raf, 26)

"Her nerede olursan ol Allah'tan kork!" (Tirmizi)

Takvalı olmak için iki husus gereklidir:

1. Salihlerle beraber olmak

2. İnsanın yalnız kaldığında takvasını korumasıdır. Günahlara düşmemek, yaptığı amellerde ise riyaya düşmemek. Yani ortama bağlı olmayan, kişinin yalnız kaldığında oluşan kalbe bağlı olan takvayı yakalamak gereklidir.

Takva konusunda eser vermiş ilim adamlarının yaptıkları bazı benzetmeler

İnsan: Yolcuya benzetilmiştir

Dünya: Yola benzetilmiştir

Ahiret: Varılacak yere benzetilmiştir

Zaman: Sermayeye benzetilmiştir

Riya: Yol üzerindeki hırsızlara benzetilmiştir

ÖNEMLİ BÖLÜMLER

01:30 Takva nedir? Takva ne demektir?

02:50 Takva özel bir derecedir

06:09 Takva sürekli uyanık olma halidir

11:45 Takvayı oluşturan duygular hangileridir?

18:50 Üstünlüğün tek ölçüsü takvadır